Redukuj, używaj ponownie, a potem może wypożyczaj.
Od ponad sześćdziesięciu lat ludzie wypożyczają stroje wizytowe, czy to na studniówki, wesela, czy inne specjalne okazje. Konsumenci często decydowali się na wypożyczanie, ponieważ kupowanie ubrania, które będzie noszone tylko raz, nie miało sensu finansowego. Obecnie usługi wypożyczania odzieży zaczęły się rozszerzać na odzież codzienną, a wielu świadomych mody konsumentów chętnie je wypróbowuje, aby ograniczyć marnotrawstwo odzieży.
W 2018 roku na wysypiska trafiło 11,3 miliona ton odpadów tekstylnych – z czego większość stanowi wyrzucona odzież – więc ograniczenie ilości odpadów ma kluczowe znaczenie. Czy jednak wypożyczanie ubrań jest rzeczywiście bardziej zrównoważone niż kupowanie nowych sztuk? Badania pokazują, że nie jest to takie proste.
Konsumenci z pokolenia Z są skłonni wypożyczać ubrania, aby zminimalizować ilość odpadów
Według niewielkiego badania z 2021 r. opublikowanego w Sustainability, dorośli konsumenci z pokolenia Z chętnie wypróbowują usługi wypożyczania odzieży, aby ograniczyć nadmierną konsumpcję ubrań. Wypożyczanie teoretycznie zaspokoiłoby pragnienie posiadania nowej garderoby, ale nacisk zostałby położony na użytkowanie, a nie posiadanie.
Jak mówi Ting Chi, jeden z autorów badania i kierownik Katedry Odzieży, Towaroznawstwa, Projektowania i Tekstyliów na Uniwersytecie Stanowym w Waszyngtonie, istnieje wiele czynników, które znacząco wpływają na gotowość konsumentów do korzystania z usług wypożyczalni odzieży.
Na przykład konsumenci z pokolenia Gen Z chętniej wypożyczają ubrania, jeśli znają kogoś, kto ma o tym pozytywne zdanie. Edukacja na temat korzyści środowiskowych płynących z wypożyczania odzieży oraz wcześniejsze zachowania proekologiczne również były powiązane z zamiarem korzystania z usług wypożyczalni odzieży.
„Obciążenia związane z własnością mogą prowadzić do wyrzucania rzeczy, oddawania ich w formie darowizny lub przedwczesnego sprzedawania rzeczy z drugiej ręki” – mówi Chi. „Wypożyczanie odzieży może być realnym rozwiązaniem dla konsumentów, którzy preferują najnowsze trendy bez konieczności posiadania rzeczy na własność”.
Z pozoru usługi wypożyczania mogą pomóc przedłużyć żywotność ubrań, zapewnić łatwiejszy dostęp do rzeczy, które w innym przypadku byłyby niedostępne, a także zachęcić ludzi do rzadszych zakupów. Jednak wypożyczanie niekoniecznie jest równoznaczne z trwałością.
Zrównoważony charakter wypożyczania ubrań zależy od wielu czynników
Badanie z 2021 r. opublikowane w Environmental Research Letters sugeruje, że zakup nowej pary dżinsów, używanie ich w normalny sposób i pozbycie się ich byłoby korzystniejsze dla środowiska niż wypożyczenie pary i zwrócenie jej po 10 użyciach. Naukowcy porównali szacowaną całkowitą emisję dwutlenku węgla na etapie produkcji, dostawy, użytkowania i wycofania z eksploatacji w obu scenariuszach i stwierdzili, że wypożyczenie pary dżinsów ma większy potencjał globalnego ocieplenia.
Chociaż wypożyczenie dżinsów zwiększyłoby użyteczność produktu, otrzymanie i zwrot odzieży generuje więcej emisji. Jednak, jak wynika z badania, jeśli konsument zwiększy liczbę razy noszonych dżinsów i będzie korzystał z niskoemisyjnych środków transportu, będzie to równie lub bardziej zrównoważone niż zakup nowej pary.
„Czynniki, które mogłyby wpłynąć na to, która z tych metod jest bardziej lub mniej szkodliwa [pomiędzy wypożyczaniem a kupowaniem ubrań], to m.in. to, ile razy dana odzież byłaby noszona, gdyby została kupiona, odległość pokonywana pomiędzy poszczególnymi cyklami wypożyczania oraz metody prania stosowane w każdym z nich” – mówi Maxine Bédat, założycielka i dyrektor Instytutu Nowego Standardu, która nie brała udziału w badaniu.
Rodzaj wypożyczanej lub kupowanej odzieży również odgrywa dużą rolę w zrównoważonym rozwoju. Na przykład zakup nowej, słabej jakości odzieży typu fast fashion nie będzie tym samym, co zakup wysokiej jakości odzieży, która jest wykonana z myślą o trwałości – mówi Sonali Diddi, profesor nadzwyczajny na Wydziale Projektowania i Towaroznawstwa oraz główny wykładowca w Szkole Globalnego Zrównoważenia Środowiska na Uniwersytecie Stanowym Kolorado, która nie brała udziału w badaniu. Inny będzie również wpływ wypożyczenia odzieży w sklepie znajdującym się w odległości krótkiego spaceru od dostawy z wypożyczalni internetowej.
„Modele biznesowe polegające na wypożyczaniu odzieży online, choć są bardzo innowacyjne, muszą być bardziej przejrzyste w zakresie praktyk biznesowych w całym łańcuchu dostaw, aby móc promować aspekt zrównoważonego rozwoju w swoim modelu biznesowym” – mówi Diddi. „Krótko mówiąc, biorąc pod uwagę brak danych i informacji na temat wypożyczalni odzieży online, nie wydaje się, by był to zrównoważony wybór w stosunku do kupowania nowych ubrań”.
Usługa subskrypcyjnej wypożyczalni odzieży Rent the Runway (RTR), zleciła w 2021 r. przeprowadzenie badania mającego na celu ocenę cyklu życia modelu biznesowego wypożyczalni w porównaniu z zakupem nowej odzieży. W badaniu, przeprowadzonym we współpracy z zewnętrznymi firmami konsultingowymi JPB Strategies, Green Story i SgT, stwierdzono, że wypożyczanie pozwala zaoszczędzić wodę, energię i emisję dwutlenku węgla w porównaniu z kupowaniem nowych ubrań. Nie podano jednak konkretnych, weryfikowalnych informacji i danych, co stawia pod znakiem zapytania wiarygodność ich ustaleń – mówi Diddi.
„W czasach, gdy dyskusje na temat zrównoważonego rozwoju i zmian klimatycznych stają się coraz bardziej popularne i pojawiają się na celowniku konsumentów, firmy zajmujące się wypożyczaniem odzieży, a zwłaszcza RTR, zaangażowały się w twierdzenie, że wypożyczanie ubrań jest zrównoważonym wyborem konsumpcji mody, nie przedstawiając przy tym jasnych danych” – dodaje. „Myślę, że firmy zajmujące się wypożyczaniem odzieży online powinny świadomie angażować się w zrównoważone praktyki [zamiast] stosować podejście 'bandażowe’ i reaktywne”.
Wypożyczalnia mogłaby być bardziej zrównoważona, gdyby istniało więcej opcji odbioru w sklepie, dogodne miejsca odbioru, zrównoważone praktyki czyszczenia i przyjazne dla środowiska opakowania – mówi Diddi. Zachęcanie do zwrotu plastikowych opakowań, przejrzystość łańcucha dostaw oraz jasny plan wycofania z eksploatacji i odpowiedzialność za wypożyczone ubrania również pomogłyby wzmocnić odważne deklaracje dotyczące zrównoważonego rozwoju.
O wiele lepiej jest kupować mniej, a naprawiać więcej
„Najlepszym sposobem na promowanie zrównoważonej konsumpcji mody jest stosowanie przez konsumentów zasady 'Unikaj, Redukuj, Używaj ponownie, Recyklinguj’ w tej kolejności” – mówi Diddi. Najbardziej zrównoważoną praktyką byłoby przede wszystkim unikanie kupowania nowych ubrań. Zamiast tego można spróbować wymieniać się elementami garderoby z przyjaciółmi i członkami rodziny. Naprawianie i ponowne wykorzystywanie ubrań również przedłuża ich żywotność.
Jeśli zdecydujesz się kupić coś nowego, skup się na potrzebach, a nie na chęciach. Kupuj ubrania wysokiej jakości, które są trwałe, i unikaj włókien syntetycznych, które w znacznym stopniu przyczyniają się do zanieczyszczenia mikroplastikiem.
„Modele zakłócające modę, takie jak wypożyczanie online, choć innowacyjne, nie mogą być określane jako najbardziej zrównoważony wybór, biorąc pod uwagę duży wpływ na środowisko związany z czyszczeniem, transportem i pakowaniem” – mówi Diddi. „Co więcej, większość modeli wypożyczalni online daje konsumentom możliwość zakupu wypożyczonych ubrań, co jeszcze bardziej napędza epidemię nadkonsumpcji mody”.
Ogólnie rzecz biorąc, nadal potrzebujemy dalszych badań, aby uzyskać bardziej konkretną odpowiedź na temat zrównoważonego charakteru wypożyczania w porównaniu z kupowaniem nowych ubrań – mówi Bédat. Na razie możesz zdecydować się na wypożyczanie ubrań, których nie będziesz często nosić, co zmniejszy potrzebę produkowania nowych ubrań – ale być może lepiej jest mieć na własność te elementy garderoby, po które sięgasz często.
